Lenfödem nedir?

Lenfödem, vücuttaki lenf dolaşımının doğuştan veya sonradan çeşitli nedenlerle bozulması sonucu, sıklıkla kol ve bacaklarda nadiren de gövdede şişliklerle görülen, proteinden zengin sıvının doku altında birikimidir.

Lenfatik sistem nedir?

Lenfatik sistem, ikinci dolaşım sistemi olarak işlev görmekte, vücuttaki interstisiel sıvının toplanmasını ve süzülmesini sağlamaktadır. Lenf dolaşım sistemi, vücutta ikinci dolaşım sistemi olarak adlandırılır.

Lenfödem neden oluşur ?

Lenfödem primer ve sekonder olarak iki şekilde tanımlanır. Primer lenfödem, lenf dokusunun doğumsal olarak yokluğu ya da anormalliği sonucunda oluşmaktadır. Sekonder lenfödem ise lenf yollarında sonradan kaynaklanan bir sorun nedeniyle ortaya çıkan ve klinikte daha sık karşılaşılan bir durumdur.

Lenfödem Belirtileri Nelerdir ?

• Kolda veya bacakta sıkışma ya da dolgunluk hissi, ağrı, ağırlık, karıncalanma, şişlik ve kızarıklık, kol, el veya ayak bileğinde hareket zorluğu, saat, yüzük, bilezik ya da ayakkabının sıkması, deride gerginlik hissi, buna bağlı sıkıntı ve huzursuzluktur.
• Yavaş yavaş şiştiğinde ölçüm yapılmadıkça, hasta, hasta yakınları veya doktor tarafından fark edilmeyebilir. Gözle fark edildiğinde çevre farkı tedavi edilmesi gereken düzeye gelmiş olabilir.

Lenfödem tedavisi nasıl yapılır ?

• Lenfödemde‘ ‘Komple Dekonjestif Tedavi’ denilen bir protokol uygulanmaktadır. Bu tedavi: Manuel lenf drenaj masajı, bandajlama, kompresyon, bası giysisi, kişiye özel egzersiz protokolünden oluşmaktadır.
• Yavaş yavaş şiştiğinde ölçüm yapılmadıkça, hasta, hasta yakınları veya doktor tarafından fark edilmeyebilir. Gözle fark edildiğinde çevre farkı tedavi edilmesi gereken düzeye gelmiş olabilir.

Lenfödem tedavisini kimler uygulamalıdır ?

• Lenfödem tedavisini bu konuda uluslararası okullar olan ACOLS veya FÖLDİ den eğitimini tamamlamış sertifikası bulunan fizyoterapistler uygulamalıdır. Bunun haricinde uygulanan herhangi bir tedavinin geçerliliği yoktur.

Lenfödem tedavisinin süresi ne kadardır?

Kol da görülen lenfödem durumu en az 10 seans en fazla30 seans
Bacak ta görülen lenfödem durumu ise en az 15 enfazla 40 seansı bulabilir.

Lenf ödemli uzvun bakımı ve korunması oldukça önemlidir. Tedaviden sonrada tedavinin başarısının devam etmesi içim hastanın dikkat etmesi gereken hususlar vardır.

1. Cilt temiz tutulmalı ve iyice kurulanmalı ve nemli bırakılmamalıdır.
   
   
2. Cilt bakımı ve esnekliğine dikkat edilmeli, nemlendirilmesi için yağsız kremler, vücut sütü, vücut losyonu gibi yağ içeriği çok az olan nemlendiriciler kullanılmalıdır.
   
   
3. Sıcak günlerde terlememesi ve ciltte mantar oluşumunu engellemek için antifungal pudralar kullanılmalıdır.
   
   
4. Kesik, kedi-köpek tırmalaması, darbeler enfeksiyona ve lenf yollarının hasarına yol açacağından kaçınılması gereken durumlardır.
   
   
5. Manikür yaptırılmamalıdır. Tırnak etlerini kesmek yerine geri itilmelidir.
   
   
• Her türlü basınç ve basıdan korunmaya çalışılmalıdır (tansiyon ölçtürme, kese yapma, kaşımak, vurmak, uygun olmayan masaj gibi).
• Riskli kol veya bacak ile ovma, çekme, itme gibi tekrarlayıcı hareketlerden kaçınılmalıdır.
• Ciltte sıyrık, çizik, böcek ısırığı olursa, sabun ile yıkayıp temiz tutulmalıdır. Anti-bakteriyel krem kullanılmalıdır. Açık yara varsa temizleyip kapatılmalıdır. Hafif yanıklarda soğuk uygulama sonrası, sabun ve su ile yıkayıp, korunmalıdır.
• Enfeksiyon açısından, kızarıklık, şişlik, ısı artışı, duyarlılık ve ateş gibi belirtilere karşı uyanık olunmalı, hemen doktora başvurulmalıdır.
• Kol veya bacak güneş yanığından korunmalıdır. Güneşten koruyucu kremler kullanılmalı ve güneş altında uzun süre kalmaktan kaçınılmalıdır.
• Fırından çıkan kapları, sıcak tencereleri tutarken mutlaka koruyucu eldiven kullanılmalıdır. Kaynayan su ve mikrodalga fırından çıkan yiyeceklerin buharına dikkat edilmelidir.
• Banyoda keseleme, lifleme yapılmamalıdır.
• Sauna, kaplıca gibi fazla sıcak ortamlardan veya yazın aşırı sıcakta dışarı çıkmaktan kaçınılmalıdır.
• Riskli koldan aşı olunmamalı, tansiyon ölçtürülmemeli, kan aldırılmamalıdır.
• Kullanılan giysilerin lastiklerinin sıkı olmamasına dikkat edilmelidir.
  
  
7. Lenf ödemli hastalar sıcak su, kaplıca suyu, güneşlenmekten uzak durmaya, bunun yerine ödemli kol veya bacağı soğuk tutmaya özen göstermelidir.
   
   
8. Aşırı kilo, dengesiz beslenme, yetersiz ve aşırı egzersiz, uzvun aşırı ısıya maruz kalması, yolculuk, ağır şeyler taşıma etkilenen kol ya da bacağın sıkılması (örneğin ; tansiyon ölçülmesi, sıkı saat, sıkı kıyafetler ) lenf ödemi arttırır.
   
   
9. Tekrarlanan, yorucu hareketler, ödemi daha kötüleştirebilmektedir.
   
   
10. Etkilenmiş kola manikür ve enjeksiyon yaptırılmamalı tansiyon o koldan ölçülmemelidir.
    
    
11. Etkilenmiş ayakta nasırlar kesilmemeli, yumuşatıcı kremlerle korunmalıdır.
    
    
12. Tırnakları keserken deriyi kesmemeye dikkat edilmelidir.
    
    
13. Jilet kullanılmamalı, istenmeyen tüyler traş makinesi yardımıyla alınmalıdır.
    
    
14. Mutfakta veya bahçede iş yaparken kesiklerden korunmak için mutlaka eldiven giyilmelidir.
    
    
15. Güneş yanığından kaçınılmalı, güneşlenirken yüksek koruma faktörlü koruyucular kullanılmalı ve uzuv asla uzun süre güneşe maruz bırakılmamalıdır.
    
    
16. Kompresyon çorapları çoğu zaman güneşten korumamakta ve uzvun yanmasına sebep olabilmektedir.